Volop inzichten en discussie over bescherming van jongeren: hoe, wat en waarom?

Na het succes van onze vorige expert meeting in 2016 (over bescherming consument versus eigen verantwoordelijkheid speler) organiseerden wij op 28 februari 2017 in Spaces, Den Haag wederom een expertmeeting. Ditmaal als thema: Jongeren, Marketing & Preventie Gokverslaving.

Met regulering in aantocht, en met een mogelijk marketingoffensief van online aanbieders nadat zij een vergunning hebben, hoe beschermen we dan kwetsbare groepen zoals jongeren? En, kúnnen we met onze huidige methoden jongeren eigenlijk nog wel voldoende bereiken? Welke wetenschappelijke inzichten zijn er? En, wat ondernemen de jongeren zelf?

Met sprekers van het Ministerie van Veiligheid & Justitie, de Kansspelautoriteit, het Bureau Jeugd en Media, advocatenkantoor Kalff Katz & Franssen, de Hogeschool Utrecht en de HKU, hadden we een prachtig programma. Het doel: van veel verschillende kanten inzichten verwerven, en deze vervolgens met elkaar bediscussiëren.

En dat is precies wat er gebeurde!

 

 

Aftrap door Yvon Jansma

Het welkom werd verricht door Yvon Jansma, die namens het Centrum voor Verantwoord Spelen kon terugblikken op een goed jaar. “Het was goed jaar voor ons, o.a. door de afronding van onze mooie subsidies voor signalering kansspelproblematiek door sociale wijkteams, de SWOT-analyse over toeleiding naar zorg, de lancering van onze “Bet.ter” responsible gaming app, en de samenwerking met Croan Consult & GGZ Momentum op het gebied van trainingen kansspelverslavingspreventie. En natuurlijk het project dat we vandaag gaan bespreken, het voorlichtingsproject #Hoevergajij door studenten van de HKU.”

 

 

Opening door V&J en KSA

Maar eerst was het woord aan de vertegenwoordigers van het Ministerie van Veiligheid & Justitie resp. de Kansspelautoriteit.  Dennis van Breemen was zeer duidelijk over de koers van V&J: “Uitgangspunt van ons beleid is dat recreatief spelen geen probleem hoeft te zijn.” “Wij gaan uit van voorzichtigheidsbeginsel. Bij kennelijke vraag is onze insteek: reguleren als kansspel ten behoeve van consumentenbescherming.”

 

 

De Kansspelautoriteit had een primeur: haar onderzoek naar digitale convergentie. Bijvoorbeeld, social games met kansspelementen, of social games in handen van kansspelaanbieders. Potentiële gevaren, omdat dit de drempel voor spelers richting echte gokspelen zou kunnen verlagen. Joop Pot benoemde dit als volgt: “Naar schatting zijn er liefst 4 miljoen social casinospelers in Nederland. Dit is een mogelijke opstap/lage-instap naar ‘echte’ kansspelen.” En over jongeren: “Jongeren leven in een steeds digitalere omgeving en zijn daarbij blootgesteld aan wereldwijde, digitale vormen van marketing.” Vanuit het publiek vulde Eveline van Mil van de Kansspelautoriteit op aan: “Vaak wordt gewezen op de gevaren van online vanwege de lage-instap en het gebrek aan sociale controle, en ook zeker terecht. Dat gezegd hebbend, is het niet uitgesloten dat er mogelijk ook een omgekeerd effect is: spelers met enige vorm van gokproblematiek die door online op lage limieten te spelen hun goklust relatief goed in toom kunnen houden, en tegen geringere verliezen.”

 

 

De spelen van jongeren: sportwedden, poker, e-sports

Om een goed inzicht te krijgen in welke spelen nu populair zijn onder jongeren, kwam Frank Tolboom van Kalff Katz & Franssen aan het woord. “E-sports wordt onder jongeren steeds populairder. Toppers worden gezien als filmsterren. Het neemt steeds meer de plaats in van traditioneel sporten.” Tolboom’s verhaal sloot naadloos aan bij de digitale convergentie die zo nadrukkelijk was benoemd door Joop Pot van de KSA. Tolboom: “Ook bij e-sports is sprake van mogelijke vermenging met gokken. De dilemma’s en discussies zijn dan ook precies dezelfde als altijd: 1. Moet e-sports vallen binnen gokwetgeving? En 2. Hetzelfde chance vs. skill debat zoals dat ook bij poker al sinds jaar en dag woedt.”

 

 

De psychologie van gedragsbeïnvloeding: Jongeren, Mediagedrag & Marketing

Onderzoeker Reint Jan Renes van Hogeschool Utrecht en Jacqueline Kleijer van het Bureau Jeugd en Media bogen zich over de kern van deze expert meeting: hoe denken jongeren, hoe werkt de psychologie van gedragsbeïnvloeding, en hoe kunnen wij voorkomen dat kwetsbare groepen als jongeren door de marketing van kansspelaanbieders worden verleid tot iets wat zij eigenlijk niet willen?

Heel duidelijke antwoorden kwamen niet, maar wel erg veel goede inzichten. Zo werden de al dan niet effectiviteit van ‘display bans’ en ‘plain packaging’ besproken, onderdelen van het beperken van de aantrekkelijkheid van schadelijke producten en van de normalisering van ongewenst gedrag. Renes kwam hierbij met een scala aan voorbeelden van buiten het gokken, variërend van sigaretten tot bestrijding van de fileproblematiek, en dit leidde tot veel herkenning en betrokkenheid vanuit de zaal.

 

 

Jacqueline Kleijer besteedde veel tijd aan de manier waarop jongeren denken, en hoe anders dit is van de manier waarop ouderen zich gedragen. “Online is lekker voor het puberbrein”, legde zij uit, “omdat je dan als jongere je goed kunt verstoppen of afsluiten.” “Het is dé manier geworden waarop jongeren communiceren. Voor hen is een Whatsappje hetzelfde als iemand hebben gesproken. Maar tegelijk is er sprake van eenzaamheid & risico’s van (druk rondom) het moeten voldoen aan een bepaalde online identiteit.”

Kleijer sloot af met enkele quote in de lijstjes ‘Wat zegt de gokker’ en ‘Wat zegt de gamer’. Een voor gokken o zo cruciaal principe kwam hierbij naar voren: “Als je wint, heeft dat minder impact dan verlies.”

 

 

De jongeren aan het woord

Eindelijk was het dan de beurt aan de jongeren zelf! De jongeren van HKU, om precies te zijn. Over hun campagne #hoevergajij, met als onderwerp preventie gokverslaving – maar dan door de jongeren zelf. Nadat ze eerst de resultaten van hun enquête onder jongeren over gokken deelden, ging het al vrij snel over de campagne zelf, over het gebruik van hun ongewone, ook wel ‘guerrilla’ methoden, en over het verkiezen van Instagram boven Twitter om jongeren te bereiken.

 

 

De studenten van de HKU hadden volledige vrijheid gekregen bij de invulling van hun campagne. Dit leidde tot een prikkelende campagne die stemde tot nadenken, en met een boodschap die niet per se ééndimensionaal was – omdat de gedachten van jongeren over gokken ook niet ééndimensionaal zijn. Met de vertoning van onderstaand campagnefilmpje kregen ze waardering en een gulle lach van de aanwezigen.

 

 

Afsluitende discussie zorgt voor vuurwerk

De afsluitende discussie is een terugkerend onderdeel van de expertmeetings van het Centrum voor Verantwoord Spelen. Dit omdat het ons doel is partijen met elkaar in gesprek te laten gaan die dit van nature niet altijd doen.

En ook ditmaal ging dat er weer pittig maar inhoudelijk aan toe. Vrijwel iedereen in de zaal nam ook daadwerkelijk het woord, niet alleen om meningen te geven maar vooral ook om te vragen hoe jongeren zaken zien, of hoe V&J en de KSA omgaan met bepaalde lastige kwesties.

Scherp was de discussie over de al dan niet kwalijke rol van de kansspelindustrie, die door Yvon Jansma als volgt werd besloten: “Een kritische blik naar aanbieders is goed, en controle op aanbieders is goed en nodig. Maar termen als wolf in schaapskleren zijn ongepast. Bedrijven die dat zouden zijn krijgen van de KSA nooit een vergunning, en als bedrijven later toch zo’n ‘wolf’ zouden blijken te zijn dan raken ze die vergunning kwijt.”

Met Yvon’s aansluitende pleidooi om richting jongeren toch vooral out of the box the blijven denken, eindigde de succesvolle en levendige expert meeting over jongeren, marketing en preventie gokverslaving, een meeting die door enkele aanwezigen werd beschreven als ‘inspirerend’.