Vorige week beschreven wij de ‘online cognitive bias modification’ training van Project TOP Trainingen, een samenwerkingsverband tussen de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Antwerpen om automatisch gokgedrag te kunnen voorkomen danwel bijsturen.

Vandaag schuiven we aan bij UvA-professor Reinout Wiers en zijn team David de Jong, Marilisa Boffo en Ruby Smits, en stellen alle vragen waarvan wij denken dat die voor potentiële respondenten relevant kunnen zijn.

 

Vorige week hebben we op onze website een oproep gedeeld voor deelname aan jullie cognitive bias modification onderzoek. Kunnen jullie vertellen hoe jullie tot dit onderzoek zijn gekomen, en hoe het in elkaar zit?

Reinout Wiers: Dit gokonderzoek is naar aanleiding van onze goede resultaten bij onze trainingen om onbewust gedrag bij alcohol te beïnvloeden. Wij geloven er sterk in dat dit bij gokken net zo zal kunnen. Waar bij middelenverslavingen allerlei onderzoeksmethoden zijn met bewezen effecten, is dit bij gokken nog niet het geval. Ons onderzoek bestaat uit twee fasen: in fase 1 het in kaart zetten danwel meten van bewust en onbewust/automatisch gedrag. Hierbij spelen moderatie-effecten een rol: bij impulsievere types is beïnvloeding van het automatische gedrag belangrijk, bij meer reflectieve personen juist de beïnvloeding van bewuste processen. In fase 2 wordt dan gekeken of beïnvloeding mogelijk is, of er gevolgen kunnen zijn voor gedrag.

Ons online onderzoek bestaat uit 9 sessies van een half uur (6 trainingen en 3 meetmomenten), en kan prima plaatsvinden naast motiverende gesprekvoering of traditionele behandeling van gokproblematiek. Het werkt alleen binnen de context dat iemand ook echt wil veranderen, en daadwerkelijk klaar is voor behandeling. Uiteindelijk doel is dat iemand minder gaat gokken of er helemaal mee op wil houden, het is cruciaal dat een deelnemer een dergelijk lange-termijn effect voor ogen heeft. We noemen dit een ‘add-on training’, immers het is vooral bewezen effectief (voor alcoholproblemen) als toevoeging aan een meer traditionele therapie.

 

 

Welke aspecten zijn volgens jullie belangrijk bij gokken, danwel gokverslaving?

Marilisa Boffo: Als een gokker een bar inloopt en hij ziet daar precies één gokkast, zal hij automatisch daarnaartoe bewegen. Dit is wat wij nomen de ‘toenaderingsbias’. Dit zal de kans vergroten dat hij ook daadwerkelijk zal overgaan tot gokken. Binnen de context van een café of casino neemt de craving danwel urge van de speler zoveel mentale ruimte in, dat hij meestal niet goed kan nadenken over zijn acties. Terwijl als je deze zelfde speler spreekt een uur voordat hij naar het café of casino gaat, of een dag daarna, hij gewoonlijk prima in staat is om op rationele wijze uit te leggen op welke wijze het gokken een plek zou moeten hebben in zijn leven – en dat is gewoonlijk anders dan hoe hij dit daadwerkelijk in de praktijk brengt! Vraag je iemand: “Zou jij het contract van je werk gebaseerd willen zien op basis van de uitkomst van het roulette wheel?”, dan zegt iedereen nee. Maar in de praktijk van het gokgedrag gaan die verstandige, rationele gedachten soms snel uit de deur. Wat wij willen met deze training is dat de individuele speler zelf gaat inzien de discrepantie tussen wat hij nu doet en wat hij eigenlijk wil, zonder te veroordelen maar door te begrijpen. Helpen hem een weg te vinden om zijn eigen weg te vinden.

Ruby Smits: Gokkers vergeten soms welke andere, mooie, vormen van ontspanning zij in hun leven hebben of kunnen hebben. Er zijn zeer veel verschillende hobby’s die je dezelfde hoeveelheid plezier kunnen geven voor dezelfde hoeveelheid geld, of voor veel minder geld. Maar hoe sommige spelers tegen gokken aankijken is als dit: “Roulette is their friend. It sucks, but it became predictive of excitement.”

 

“The illusion of control refers to all the superstitions and false beliefs surrounding someone’s gambling (for example, the belief that a certain number in the roulette is the lucky one and that the chance to get it is higher because it didn’t come out), which is something a bit different from the meaning that gambling has in someone’s life.

The basic working principles of most gambling games are based on chance. The illusion of control refers to the fact that when starting to gamble, basic probability rules are neglected in favour to the belief that someone’s actions have a direct effect over the result of the game. This logic is something that gamblers can recognise when in a state of “cold mind”, but often neglects or miss out when hyped up by the game.

Beyond the illusion of control, this “drive” towards gambling (i.e., approach bias) is so strong and acts so quickly that it becomes difficult to be aware of it and to learn how to control it.”

Marilisa Boffo over de ‘illusion of control’

 

 

Hoe zit het met verwachte effecten van dit onderzoek? Hoe zeker zijn uitkomsten, en kan sociale wenselijkheid een rol spelen?

Reinout Wiers: Effecten zijn vooral aangetoond op twee gebieden: bij alcohol, en op basis van face-to-face onderzoek. Dit onderzoek is voor ons erg spannend, omdat we vrij zeker zijn dat we net als bij alcohol ook bij gokken het onbewuste gedrag significant kunnen beïnvloeden. Maar natuurlijk moet dit bij gokken nog maar worden aangetoond, en of dit in deze online variant gaat lukken moet dus ook nog maar blijken. De vooruitzichten zijn wel goed, want waar normaal gesproken een jaar bij een subgroep na training sprake is van 50 tot 55% terugval, ook bij placebo-training, was dat bij onze eerdere onderzoeken slechts 45%. Zo’n 10% beter dus, en dat is echt significant. Er wordt in onze online trainingen gewerkt op basis van zelfrapportage.

 

CvVS: Hoeveel respondenten zijn er al, en waar moeten ze aan voldoen?

David de Jong: Momenteel zitten we in België en Nederlands al op 82 actieve respondenten, en we hebben er in totaal 180 nodig. Zij moeten voldoen aan enkele criteria, zoals ervaring met gokken in  de afgelopen 6 manden en de wens het gokgedrag te veranderen. Ons onderzoek is anoniem en gratis. Belangrijk is dat we niet alleen algemene effecten willen aantonen voor de groep als geheel, de respondenten ontvangen na afloop personalized motivational feedback die ze kunnen gebruiken ten behoeve van een blijvende verandering van hun gokgedrag.

 

Wil je kennis maken met deze online cognitive bias modification? Zie dan dit artikel over de inhoud van de training (waar je je ook direct kunt inschrijven), of bekijk het YouTube filmpje “Afkicken via een game”  waar Reinout Wiers het globale concept achter de trainingen kort uitlegt.